NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
118 - (1549) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا
عبدالواحد بن
زياد. ح
وحدثنا أبو
بكر بن أبي
شيبة. حدثنا
علي بن مسهر.
كلاهما عن
الشيباني عن
عبدالله بن
السائب. قال:
سألت عبدالله
ابن معقل عن
المزارعة؟
فقال: أخبرني
ثابت بن الضحاك؛
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم نهى عن المزارعة.
وفي رواية أبي
شيبة؛ نهى
عنها. وقال:
سألت ابن
معقل. ولم يسم
عبدالله.
{118}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdülvâhid b. Ziyâd haber verdi. H.
Bize Ebû Bekr b. Ebi Şeybe
de rivayet etti. (Dediki): Bize Alî b. Müshir rivayet etti. Her iki râvi,
Şeybânî'den, o da Abdullah b. Sâib'den naklen rivayette bulunmuşlardır.
Abdullah b. Sâib şöyle demiş:
Abdullah b. Ma'kıl'e
müzâreayi sordum da şunu söyledi: Bana Sabit b. Dahhâk haber verdiki,
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) müzâreadan nehî buyurmuştur.
Îbni Ebî Şeybe'nin
rivayetinde: «Ondan nehî buyurdu» denilmiştir, îbni Sâib: «Ben îbni Ma'kıl'e
sordum.» demiş; Abdullah'ın ismini söylememiştir.
119 - (1549) حدثنا
إسحاق بن
منصور. أخبرنا
يحيى بن حماد.
أخبرنا أبو
عوانة عن
سليمان
الشيباني، عن
عبدالله بن
السائب. قال:
دخلنا على
عبدالله بن معقل
فسألناه عن
المزارعة؟
فقال: زعم
ثابت؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
المزارعة.
وأمر
بالمؤاجرة.
وقال (لا بأس
لها).
{119}
Bize İshâk b. Mansûr
rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Hammad haber verdi. (Dediki): Bize Ebû
Avâne, Süleyman-ı Şeybânî'den, o da Abdullah b. Sâib'den naklen haber verdi.
Abdullah şöyle demiş:
Abdullah b. Ma'kil'in
yanına girerek ona müzâreayı sorduk. (Dediki): Sâbit'in söylediğine göre
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) müzâreadan nehî, müâcereyi ise emir
buyurmuş ve: «Onda bir beis yoktur.» demiş.
İzah:
Müzârea: Çiftçilik
mânâsına gelen zirâattan alınmıştır. Buna Hanefîler muhabere ve mühâkale de
derler. Kelimenin müşareket bildiren (mufâale) babından kullanılması, şeriat
ıstılahında: tarla sahibi ile kiracı arasında mahsulün bir kısmını sahibine
vermek şartiyle yapılan bir akid olduğu içindir.
Müâcere: Tarlalarını
birbirlerine para ile îcâr etmektir.
İmam Âzam'la İmam
Züfer'e göre müzârea bâtıldır; hiç bir suretle caiz değildir. Bu hüküm mahsulün
bir kısmı mukabilinde arazîyi kiralamaktan nehî eden hadîsle neshedilmiştir.
îmam Ebû Yûsuf la Muhammed b. Hasan'a göre müzârea caizdir; ancak onlara göre
de sahîh olmak için birçok şartları vardır. Bunlar için fıkıh kitaplarına
müracaat etmelidir. Fetva imâmeynin (Ebû Yûsuf'la Muhammed) kavline göredir.
Müzârea hususunda ulemânın ihtilâfını az yukarıda görmüştük. «Müsâkaat*
bahsinde bu meseleye biraz daha temas edeceğiz.